Karin (47): 'Mijn herstel begon in de isoleercel'

Toen ik nog een klein meisje was van nog geen twee jaar, was ik me blijkbaar al bewust van de kracht van woorden. Er was namelijk een uitspraak die ik te pas en te onpas gebruikte om aan te geven dat ik wat meer ruimte nodig had om te ontdekken. "Zelf doen."

Die woorden gaven toen al aan hoe ik het leven zag: ik wilde zelf bepalen wat ik wilde doen en hoe ik dat ging aanpakken. Gelukkig heb ik ouders die mij daarin volledig de ruimte gaven en zodoende heb ik mijn leven altijd op mijn manier vorm kunnen geven. Wat ik toen nog niet wist, is dat die uitspraak de basis was van mijn herstel van een psychische aandoening. En hoewel die twee woorden vaak ook aanleiding waren om mij binnen het gezin als 'eigenwijs' te betitelen, heb ik de negatieve lading voor mezelf kunnen omdraaien naar iets krachtigs: eigen wijsheid. En daar ligt dus de kern van mijn herstel.

Vorig jaar werd ik gevraagd om tijdens het festival 'Willibrordus draait door' in Heiloo mijn herstelverhaal te vertellen. Dat was de eerste keer dat ik echt serieus moest gaan nadenken over HOE ik hersteld was van een kraambedpsychose, die ik meemaakte na de bevalling van mijn tweede zoon in 2008. Nu werd ik gedwongen om na te denken over WAT nu precies herstel is... of voor mij was. En daarbij rees nog de vraag: WANNEER was ik dan hersteld?

Het waren vragen waar ik tot dan toe nooit over nagedacht had. Daarom ging ik op zoek naar wat informatie over herstel en vond een gedeelte van een definitie waar ik wel wat mee kon.

"Herstel is een persoonlijk proces waarbij een nieuwe betekenis in het leven ontstaat."

Na het meemaken van die heftige ervaring was mijn leven verder gegaan. Ik was een lotgenotengroep begonnen, had mijn eigen praktijk gestart, gaf trainingen en gastlessen aan zorgverleners, was bezig met een studie en had dus een nuttige invulling van mijn leven gevonden. Mijn leven was dus betekenisvol. En terugdenkend aan waar dat herstel nu precies begonnen was, kon ik maar een conclusie trekken.

Voor mij was dat in de isoleercel.

Want hoe afschuwelijk ik het daar ook vond, het leverde me wel een belangrijk inzicht op. Ik wist dat als ik hier ooit uit zou komen, mensen van mij zouden gaan horen. En hoewel ik op dat moment nog flink psychotisch was, betekende die gedachte voor mij het begin van herstel. Ik realiseerde me dat ik de bodem van mijn bestaan had bereikt. Veel dieper dan deze situatie kon eenvoudigweg niet. En met mijn altijd positieve instelling was er dus maar een weg.

En dat was omhoog. Een nieuwe betekenis geven in mijn leven. Herstel.

Mijn eigen wijsheid is altijd mijn richtlijn geweest. De eerste stap die ik hierin zette, was aangeven dat ik naar huis wilde. En niet op een manier die ik eerder had geprobeerd, namelijk afdwingen door pontificaal een stoel bij de voordeur te zetten. Zodat als er bezoek kwam, ik de mogelijkheid zou hebben om te ontsnappen. Want diezelfde stoel gebruikte ik namelijk ook om te vragen door welk raam die mocht en dat was de aanleiding voor de opsluiting in de isoleercel.

Mijn ontslag naderhand was tegen de gangbare norm in, omdat ik volgens de psychiater nog niet helemaal stabiel was qua stemming. Ik had nog minstens anderhalve maand moeten blijven, maar ik wist dat ik het aankon. Aan de mening van de psychiater had ik geen boodschap en dus hield ik via mijn mobiele telefoon ruggespraak met iemand uit het werkveld buiten het ziekenhuis waar ik verbleef. Het werd me duidelijk dat niemand mij meer kon tegenhouden, omdat de IBS niet meer van kracht was.

De volgende stap zette ik door uit mezelf medicatie af te gaan bouwen. Ik kon best drie pillen nemen in plaats van vier. Daar stak de psychiater een stokje voor en wees me op het feit dat terugval tijdens het eerste jaar na een psychose behoorlijk groot is. Het was lastig om mijn eigenwijsheid opzij te zetten, maar met mijn gezin in het achterhoofd heb ik de ervaring van de psychiater toch voorrang gegeven. Ik kon wel van alles willen, maar besefte ook dat dit direct consequenties zou kunnen hebben voor mijn gezin als ik door zou gaan met het te snel afbouwen van medicatie. Mijn eigenwijsheid wilde ik niet voorzien van een negatieve lading en heb daarom toen gebruik gemaakt van andermans wijsheid.

De gesprekken die ik met de psychiater had, gingen eigenlijk voornamelijk over het juiste niveau van de medicatie. Die medicatie moet ingesteld worden zodat er een juiste waarde ontstaat om effectief te zijn. Veel verder dan een antwoord 'Goed' op de vraag 'Hoe gaat het met je?' kwamen we tijdens de gesprekken eigenlijk niet. Omdat de bedrijfsarts regelmatig vroeg of ik voor haar iets op papier kon zetten zodat zij een indruk kreeg van datgene wat er gebeurd was, schreef ik twee A4-tjes over mijn meegemaakte ervaring.

Haar interesse was gewekt. Zij heeft me zo optimaal mogelijk begeleid om weer terug naar mijn werk te kunnen. Ze stelde voor dat ik een ambitieus en een minder ambitieus reintegratieplan zou maken. Door mij die volledige regie te geven, voelde ik me enorm gesteund. Daarnaast merkte ik dat het opschrijven van die ervaring mij hielp om de zaken weer op een rij te krijgen. Want het was nogal heftig wat er gebeurd was.

Ik had mensen en spullen compleet zien verdwijnen.
In mijn pasgeboren kindje had ik de duivel gezien.
Mijn lichaam voelde anders aan, alsof ik weer moest bevallen.
Het besef van tijd raakte ik kwijt, omdat de klokken steeds andere tijden aangaven.
Mijn identiteit was veranderd, ik voelde me almachtig.
Ik hoorde heel veel mensen vanuit de hele wereld huilen.

Kortom, psychose en realiteit wisselden elkaar af, en ik wist niet wanneer ik waar was. Angst, wantrouwen en boosheid vierden hoogtij, maar ook eenzaamheid en verdriet kwamen omhoog. Hoewel mijn emoties in het begin weg waren en mijn zintuigen volledig verstoord, kwamen deze later in alle hevigheid terug en heb ik alle uithoeken van mijn menselijk bestaan gedurende twee weken dag en nacht ervaren. Vijf dagen na een bevalling acuut psychotisch worden en volledig de weg kwijt zijn is op zich al vreselijk, maar volledig afgezonderd van mijn kindje in een isoleercel doorbrengen tien meter verderop is geen enkele moeder waardig.

Mijn twee boeken gaan over die worsteling.

Het eerste boek 'Na het bidden ga ik dood' heb ik geschreven om voor mezelf helder te krijgen wat er - in chronologische volgorde - is gebeurd. Mijn tweede boek 'Angst en Onrust' vertelt in romanvorm met welke emoties en diepere gevoelens ik te maken kreeg. Zoals het feit dat mijn pasgeboren kindje een babypakje aan had wat ik niet kende. Het gaf mij het gevoel dat ik had gefaald als moeder. En het gevoel van falen leidde tot een schuldgevoel.

Mijn twee boeken leverden mij iets op wat niet in geld uit te drukken is. Het was de therapie die voor mij werkte. En eigenlijk waren het gesprekken die ik binnenin met mezelf voerde. Elke opkomende emotie wilde ik doorleven en voelen. De onderliggende gevoelens die daarmee gepaard gingen, wilde ik voor mezelf verklaren. Elke nieuw inzicht dat ik hiermee kreeg, was een heel klein stukje van mijn totale herstelproces. Totdat het moment aanbrak dat er geen emoties meer omhoog kwamen en ik mijn herstel als een afgerond geheel mag beschouwen.

Immers, anders kan ik nooit doen wat ik nu doe: het leiden van een lotgenotengroep, trainingen en gastlessen geven aan zorgverleners en moeders coachen die psychische klachten ervaren na hun bevalling. Met als kers op de taart de grondlegger zijn van een stichting zodat andere moeders zich gesteund voelen.

Mijn eigenwijsheid heb ik inmiddels omgebogen naar eigen wijsheid. Maar je kunt het ook eigen regie noemen. Het is niet nodig om mij een spiegel voor te houden. Ik kan zelf heel goed bepalen of er een spiegel nodig is om te weten wat ik doe of laat.

En ik heb dit allemaal zelf gedaan, zoals ik als tweejarig meisje al gezegd heb. "Zelf doen".

Deze tekst is geschreven door Karin den Oudsten en geplaatst op 13 november 2016.