Voor werkgevers

“Ik ben zwanger!” vertelt één van uw medewerkster vol trots. Voor haar breken er spannende tijden aan: bezoeken aan de verloskundige, een alsmaar groeiende buik en het aanschaffen van allerlei spullen om haar kindje de best mogelijke start te geven. Al deze bijzondere momenten gaan nu deel uitmaken van haar leven.

Als werkgever zult u haar waarschijnlijk van harte feliciteren, maar tegelijkertijd gaan er allerlei gedachten door uw hoofd. Gedachten die te maken hebben met uw bedrijf, zoals:

• In welke periode kan ze niet aanwezig zijn in verband met de zwangerschap en verlof?
• Hoe ga ik het oplossen in mijn dagelijkse planning?
• Moet ik iemand inhuren voor een tijdelijke vervanging?

Dit soort vragen komen misschien direct boven, maar de allerbelangrijkste vraag ziet u over het hoofd...

Als u weet dat voor een vrouw de periode van zwangerschap en bevalling het grootste risico is om psychische klachten te ervaren, wat kunt u haar dan bieden? Afwachten en hopen dat alles goed gaat? En duimen dat ze zich na haar verlof niet bij de bedrijfsarts gaat melden?Of zou u een meer actieve rol hierin willen spelen, maar weet u niet precies hoe?

Misschien helpt het om wat feiten en cijfers te vermelden. Dat maakt het meteen wat concreter.

Maar liefst 1 op de 5 pasbevallen moeders krijgt te maken met psychische klachten die door een zwangerschap of bevalling zijn veroorzaakt. Dan gaat het over de bekende postnatale depressie, maar ook over angstklachten, posttraumatische stress, dwangmatige gedachten en zelfs psychotische ervaringen die deze vrouwen kunnen meemaken. En de kans dat een moeder zichzelf van het leven berooft in het eerste jaar na de bevalling, in vergelijking met andere periodes in haar leven, is maar liefst vier keer zo groot.

Bovenstaande cijfers zijn schrikbarend, maar het is helaas wel de realiteit. Tel daarbij op de moeders die niet goed in hun vel zitten, omdat ze het moederschap erg zwaar vinden en de moeders die door een veranderd gezinsleven met andere problemen (relatie, financieel) te maken krijgen, dan wordt het misschien duidelijk dat alle genoemde problematiek ertoe kan leiden dat een moeder zichzelf voorbij gaat lopen, teveel hooi op haar vork heeft en zich uiteindelijk ziek meldt vanwege een burn-out.

Veel mensen denken dat deze moeders er zelf iets aan hadden kunnen doen, vaak al labiel waren of zich zouden aanstellen. Dergelijke gedachten helpen niet mee om een realistisch beeld te krijgen van wat het moederschap óók kan inhouden, namelijk dat het niet altijd even leuk is. Wanneer de moeder met psychische klachten te maken krijgt, legt dat nog meer druk op het gezinsleven en is de kans groot dat ze op de eerste werkdag na haar verlof niet op het werk verschijnt.

Veel moeders vinden het lastig om de verschillende nieuwe rollen met elkaar te combineren. Ze gaan wel aan het werk, maar zijn er met hun hoofd totaal niet bij. Een veranderd patroon in het gezinsleven combineren met werk en hun sociale omgeving vergt nogal wat van moeders. Vaak gaan ze parttime werken, zijn soms met hun gedachten meer bij hun kindje dan bij het werk en moeten in een ander ritme komen. Dat ritme is al anders door een tekort aan slaap, het geven van borstvoeding en het brengen van hun kindje naar de kinderopvang. Het is logisch dat het tijd kost om in dat nieuwe ritme te komen.

Moeders kunnen wel een steuntje in de rug gebruiken. Want hoe beter hun welzijn is, hoe productiever ze kunnen zijn. Uiteindelijk levert dat een win-win-situatie op voor alle partijen.

Laten we eens twee voorbeelden uit de praktijk nemen. Vanwege de privacy wordt er een algemene situatieschets beschreven.

Voorbeeld 1

Moeder C is net bevallen van haar eerste kind en krijgt te maken met sombere gevoelens die zij nog niet eerder heeft meegemaakt. Ze is erg onzeker over haar eigen kunnen, vindt zichzelf perfectionistisch en vraagt veel mensen om advies. Ze is niet in staat om goed om te gaan met haar gevoelens en vindt het lastig om dit op haar werkplek te vertellen. Met de bedrijfsarts kan ze haar klachten goed bespreken en ze houdt begeleiding van een gespecialiseerde hulpverlener aan als ondersteuning voor momenten die ze moeilijk vindt. Tijdens die gesprekken komt ze erachter dat haar perfectionisme een overdreven vorm van zorgzaamheid is. Dit inzicht is voor haar zo bepalend dat ze haar belemmerende gevoelens snel kan loslaten. De terugkeer naar werk wordt voor haar nu een stuk gemakkelijker.

Voorbeeld 2
Moeder G worstelt zodanig met psychische klachten dat ze driekwart jaar na de bevalling moet worden opgenomen vanwege depressieve klachten en suïcidale gedachten. Tijdens een gesprek vraagt de hulpverlener om haar talenten en positieve eigenschappen te benoemen en haar veranderwensen aan te geven. Hierover kan ze veel vertellen en ze weet precies wat haar belemmert. Daarnaast geeft ze aan het fijn te vinden om weer aan het werk te gaan, zodat ze wat om handen heeft. De vrouwelijke bedrijfsarts heeft zelf ook psychische klachten na een bevalling ervaren. Dat maakte het voor haar makkelijker om haar verhaal te kunnen doen.

Deze twee ervaringsverhalen geven aan hoe moeders kunnen worstelen met hun gevoelens en met psychische klachten. Voor beiden is de werkplek zo belangrijk dat ze graag willen meewerken om dit weer goed op de rit te krijgen.

Nu u wat meer inzicht en informatie hebt over psychische klachten rondom zwangerschap en bevalling en de gevolgen voor u als werkgever, komt misschien de gedachte op om iets te willen betekenen voor uw zwangere medewerkster.

Vanuit de stichting kunnen wij als ervaringsdeskundigen (peer-support) met u meedenken. Wij hebben in een vergelijkbare situatie gezeten, dus kunnen van daaruit wat tips geven.

Heeft u interesse in peer-support, vul dan het aanvraagformulier in. Voor het bestellen van materialen, raadpleeg dan het bestelformulier.